Cándido Alfonso González Tiradas

Cándido Alfonso González Tiradas naceu en Carballo (A Coruña) o 13 de novembro de 1905. Os seus pais foron Francisco Enrique González Varela e Filomena Tiradas Devesa, sendo o cuarto de oito irmáns, que eran: Celsa, Manuel, Pedro (morreu os poucos días de nacer), Cándido (1905), Alfonso, Juanita (1913), María Josefa (1918) e Pedro.

Os seus avós por parte paterna eran María Josefa Varela e Pedro González Flórez, procurador dos Tribunais e alcalde de Carballo en varias lexislaturas.

Segundo fontes familiares, despois de pasar a infancia en Carballo, sobre 1918 marcha a estudar a Miranda de Ebro (Burgos) no Colexio Jovenado de los Redentoristas El Espino, no que estará cinco anos, etapa da que temos poucos datos só algunhas cartas que envía a familia onde se observan dúas cousas: moi boa letra e excelente redacción. Cando volta a Carballo, onde pasou sobre dous anos, sabemos que estuda co profesor Francisco Perdigón para ser mestre por libre e que traballa de tenedor de libros. Finalmente marcha para Bos Aires o 7 de xaneiro de 1925, con 19 anos.

As súas actividades, ademais da propia de escritor, foron intensas tanto a nivel político como cultural, como me ten confirmado o amigo Neira Vilas. Da súa ideoloxía galeguista, republicana e liberal danos fe os múltiples artigos en prensa diversa onde colabora, así como as súas conferencias, das que algunhas temos copia. El mesmo foi redactor e subdirector do semanario Galicia e subdirector durante cinco anos de Opinión Gallega.

Debemos subliñar que moitos dos artigos eran asinados baixo pseudónimos que mostraban por unha banda a súa faceta de polemista e por outra a utilización da toponimia carballesa como: Paio de Rebordelos, Alfonso A. Leriar ou Xilo da Goubea. Tamén colabora asiduamente no programa das festas de San Xoán de Carballo a solicitude dalgúns amigos del da infancia, sobre todo nos anos cincuenta, onde se observa un bo coñecemento da poesía galega.

A súa defensa da colectividade emigrante, do seu galeguismo, podemos observalos a través de diversos escritos como a súa Ponencia no Congreso da Emigración Galega celebrado en 1956, titulada Da necesidade de arrequecer a nosa cultura. Teatro galego e radiotelefonía. Nela fai unha firme defensa dun teatro galego con proxección universal así como a crenza de que o teatro é moi importante na educación dos pobos e no medre da súa conciencia nacional.

Tamén presentou outra ponencia no mesmo congreso como representante da Juventud Republicana Federal, Movimiento Federal, da que era secretario; titulouse As sociedades galegas, o que se ten feito , o que se pode facer. Aquí fai un canto a lingua e cultura galega, a necesidade da unión das distintas colectividades, sumar para “proxectar un programa de aición colectiva na emigración, que nos dé direito a procramar con razón de verdade: ¡Os tempos son chegados! E os tempos chegarán con alboradas de Patria redenta”.

Con motivo do aniversario do plebiscito do Estauto de Autonomía de 1936, que el mesmo impulsou dende o Centro Galego, pronunciou un solemne discurso o 28 de xuño de 1953 en defensa da autonomía galega.

Tamén realizou unha intensa actividade social, foi secretario do Club Deportivo Galicia, e membro, xunto coa súa dona, da Coral Terra Nosa do Centro Ourensán de Bos Aires e que en 1954 era integrante da comisión de Cultura do Centro Gallego e o mesmo do Centro Pontevedrés. Foi secretario xeral da S.C.R. de Carballo “Lar Bergantiñán” de Buenos Aires, nos anos cincuenta.

A súa morte produciuse o 26 de febreiro 1966 e os funerais celebráronse na igrexa de San Ignacio (Bolívar 225) de Buenos Aires.

Por último indicar que a súa obra principal foi a comedia de ambiente mariñeiro, como el mesmo a definía, ¡Mal Ollo!, Premio Castelao no concurso literario do centro Gallego de Bos Aires no ano 1953 e publicada por Ediciones Lérez do Centro Pontevedrés da Arxentina, en 1954. Ten un Limiar do secretario do centro pontevedrés, Antonio Rodiño Escudero e un Prólogo de Domingo García Sabell. A Ilustración da portada é de Laxeiro e a música (un alalá, unha pandeirada e unha muiñeira) e do mestre Adolfo Anta Seoane (A Coruña, 1900-1978) que fora director do coro Cantigas da Terra, dende 1928 ata 1951; fixo adaptación do Himno galego, que foi interpretado pola coral El Eco; membro da Real Academia de Belas Artes Nosa Señora do Rosario. Interpretouse baixo a súa dirección por primeira vez o himno galego, diante de Franco, no concello da Coruña en setembro de 1958, conxuntamente con Aturuxo, El Eco e Cantigas da Terra.

Non facemos aquí unha análise da obra, simplemente indicar que volve outra vez a utilizar a toponimia carballesa e bergantiñán, dende o propio nome da embarcación “Bergantiñán” ata Lema, Razo, Noicela, Rebordelos, Cances, Monte Neme ou Malpica.

Foi autor ademais de dramas, poesía, glosas, comedias como: Mala Semilla (1932), Por la pendiente (1932); lendas como: A moza do Risco Roxo, O Castelo de lúa, A tumba dos namorados; estampas galegas: Esfolla na eira (en colaboración con Antón Comesaña), Terra nosa e Adiós Ríos, publicadas no 1949 polo semanario Galicia. E finalmente unha novela inédita.

Apunte biográfico publicado por Xan M. Fraga Rodríguez na revista Pomba Dourada